mando

mando
1.
mando, āvi, ātum, 1, v. a. [manusdo], to commit to one's charge, to enjoin, commission, order, command (syn.: praecipio, edico); constr. alicui aliquid, with ut, ne, the simple subj., or with inf. (class.).
I.
Lit.
(α).
Alicui aliquid:

tibi de nostris rebus nihil sum mandaturus per litteras,

Cic. Fam. 3, 5, 1:

praeterea typos tibi mando,

id. Att. 1, 10, 3:

si quid velis, huic mandes,

Ter. Phorm. 4, 4, 7:

L. Clodio mandasse, quae illum mecum loqui velles,

Cic. Fam. 3, 4, 1:

alicui mandare laqueum,

to bid go and be hanged, Juv. 10, 57.—With ellipsis of dat.:

tamquam hoc senatus mandasset,

Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84:

excusationem,

Suet. Oth. 6:

haec ego numquam mandavi,

Juv. 14, 225.—
(β).
With ut or ne:

Voluseno mandat, ut, etc.,

Caes. B. G. 4, 21:

mandat ut exploratores in Suebos mittant,

id. ib. 6, 10, 3:

Caesar per litteras Trebonio magnopere mandaverat, ne, etc.,

id. B. C. 2, 13.—
(γ).
With simple subj.:

huic mandat, Remos reliquosque Belgas adeat,

Caes. B. G. 3, 11.—
(δ).
With object-clause:

mandavit Tigranen Armeniā exturbare,

Tac. A. 15, 2:

non aliter cineres mando jacere meos,

Mart. 1, 88, 10.—
(ε).
Impers. pass.:

fecerunt ut eis mandatum fuerat,

Vulg. Gen. 45, 21.—
II.
Transf.
A.
In gen., to commit, consign, enjoin, confide, commend, intrust any thing to a person or thing:

ego tibi meas res mando,

Plaut. Cist. 4, 2, 54:

bona nostra haec tibi permitto et tuae mando fidei,

Ter. And. 1, 5, 61:

ludibrio habeor... ab illo, quoi me mandavisti, meo viro,

Plaut. Men. 5, 2, 32:

(adulescens) qui tuae mandatus est fide et fiduciae,

id. Trin. 1, 2, 80; 91; 99:

aliquem alicui alendum,

Verg. A. 3, 49:

alicui magistratum,

Caes. B. C. 3, 59:

honores,

Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81:

filiam viro,

to give in marriage, Plaut. Men. 5, 2, 32:

aliquem aeternis tenebris vinculisque,

Cic. Cat. 4, 5, 10:

se fugae,

to betake one's self to flight, Caes. B. G. 2, 24:

fugae et solitudini vitam suam,

Cic. Cat. 1, 8, 20:

semen terrae,

i. e. to sow, Col. 1, 7, 6:

hordea sulcis,

Verg. E. 5, 36:

corpus humo,

to bury, id. A. 9, 214:

aliquid memoriae,

Cic. Quint. 6, 24:

litteris,

to commit to writing, id. de Or. 2, 12, 52:

scriptis actiones nostras,

id. Off. 2, 1, 3:

historiae,

id. Div. 2, 32, 69:

monumentis,

id. Ac. 2, 1, 2:

fruges conditas vetustati,

to keep for a long time, to suffer to grow old, id. N. D. 2, 60, 151:

Alcibiadem interficiendum insidiis mandare,

Just. 5, 2, 5.— Absol.:

Claudio mandante ac volente (opp. invito),

Vop. Aur. 16, 2.—
B.
To charge a person to announce something, to send word to a person or place only poet. and in post-Aug. prose):

mandare ad Pisonem, noli, etc.,

Suet. Calig. 25:

mandabat in urbem, nullum proelio finem exspectarent,

sent word, Tac. A. 14, 38:

ferre ad nuptam quae mittit adulter, quae mandat,

Juv. 3, 46:

senatui mandavit, bellum se ei illaturum,

Eutr. 5, 5:

consulantes, si quid ad uxores suas mandarent,

Flor. 3, 3, 6.—P. a. as subst.: mandā-tum, i, n., a charge, order, commission, injunction, command.
A.
In gen.:

ut mandatum scias me procurasse,

have performed the commission, Cic. Att. 5, 7, 3:

hoc mandatum accepi a Patre,

Vulg. Joh. 10, 18.—More freq. in plur.:

omnibus ei de rebus, quas agi a me voles, mandata des, velim,

Cic. Fam. 3, 1, 2:

dare mandata alicui in aliquem,

id. ib. 3, 11, 5:

dare alicui mandata, ut, etc.,

id. Phil. 6, 3, 6:

accipere ab aliquo,

id. ib. 8, 8, 23:

persequi,

to perform, execute, fulfil, id. Q. Fr. 2, 14, 2:

audire,

id. Phil. 6, 4, 10:

alicujus exhaurire,

id. Att. 5, 1, 5:

exponere in senatu,

id. de Or. 2, 12, 49:

exsequi,

id. Phil. 9, 4, 9; Sall. J. 35, 5:

facere,

Plaut. As. 5, 2, 64; id. Bacch. 3, 3, 72:

perficere,

Liv. 1, 56:

efficere,

Sall. J. 58:

facere,

Curt. 7, 9, 17:

deferre,

to deliver, Cic. Att. 7, 14, 1:

perferre,

id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18:

neglegere,

to neglect, not perform, Ov. H. 16, 303:

fallere,

id. M. 6, 696:

haec mandata,

Liv. 21, 54, 4: legatis occulta mandata data sint, ut, Just. 34, 1, 5.— Poet., with inf.:

producetque virum, dabit et mandata reverti,

and enjoin him to return, Ov. H. 13, 143.—
B.
Esp. as legal term.
1.
A commission constituting a mutual obligation; hence, in gen., a contract:

mandatum constitit, sive nostra gratia mandamus, sive alienā: id est, sive ut mea negotia geras, sive ut alterius mandem tibi, erit mandati obligatio, et invicem alter alteri tenebimur,

Gai. Inst. 3, 155 sqq.:

itaque mandati constitutum est judicium non minus turpe, quam furti,

i. e. for breach of contract, Cic. Rosc. Am. 38, 111:

actio mandati,

an action for the non-performance of a contract, Dig. 17, 1, 8, § 3.—
2.
An imperial command, mandate, Plin. Ep. 10, 110, 1; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 111:

principum,

Front. Aquaed. 3.—Esp. of the secret orders of the emperors:

(Galba) mandata Neronis de nece sua deprenderat,

Suet. Galb. 9; id. Tib. 52:

occulta mandata,

Tac. A. 2, 43:

fingere scelesta mandata,

id. ib. 2, 71; 3, 16; id. H. 4, 49.—
C.
In eccl. lang., the law or commandment of God:

mandatum hoc, quod ego praecipio tibi hodie, non supra te est,

Vulg. Deut. 30, 11:

nec custodisti mandata,

id. 1 Reg. 13, 13:

maximum et primum mandatum,

id. Matt. 22, 38.
2.
mando, di, sum (in the dep. form mandor, acc. to Prisc. p. 799 P.), 3, v. a. [akin to madeo, properly to moisten; hence], to chew, masticate (syn. manduco).
I.
Lit. (class.):

animalia alia sugunt, alia carpunt, alia vorant, alia mandunt,

Cic. N. D. 2, 47, 122:

asini lentissime mandunt,

Plin. 17, 9, 6, § 54; Col. 6, 2, 14.— Poet.:

(equi) fulvum mandunt sub dentibus aurum,

i. e. champ, Verg. A. 7, 279:

tristia vulnera saevo dente,

i. e. to eat the flesh of slaughtered animals, Ov. M. 15, 92.—In part. perf.: mansum ex ore daturum, Lucil. ap. Non. 140, 14; Varr. ib. 12:

omnia minima mansa in os inserere,

Cic. de Or. 2, 39, 162:

ut cibos mansos ac prope liquefactos demittimus,

Quint. 10, 1, 19.—
II.
Transf., in gen., to eat, devour (mostly poet. and in postAug. prose): quom socios nostros mandisset impiu' Cyclops, Liv. Andr. ap. Prisc. p. 817 P.; Enn. ap. Prisc. p. 683 P. (Ann. v. 141 Vahl.):

apros,

Plin. 8, 51, 78, § 210:

Diomedes immanibus equis mandendos solitus objectare advenas,

to throw to them for food, Mel. 2, 2.— Poet.: mandere humum (like mordere humum), to bite the ground, said of those who fall in battle, Verg. A. 11, 669; so,

compressa aequora,

Val. Fl. 3, 106: corpora Graiorum maerebat mandier igni, to be consumed, Matius in Varr. L. L. 6, § 95 Müll.
3.
mando, ōnis, m. [2. mando], a glutton, gormandizer: mandonum gulae, Lucil. ap. Non. 17, 16; cf. manduco.

Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. . 2011.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Look at other dictionaries:

  • Mando II — Studio album by Mando Released May 30, 2008 …   Wikipedia

  • Mandø — mit Koresand im Südwesten, Fanø im Norden, Rømø im Süden und die Festlandsküste J …   Deutsch Wikipedia

  • mando — sustantivo masculino 1. (no contable) Autoridad de un superior sobre sus subordinados: escala de mandos. La compañía estaba bajo el mando del capitán. voz* de mando. 2. (no contable) Desempeño de la autoridad de un superior sobre sus subordinados …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • mando — (De mandar). 1. m. Autoridad y poder que tiene el superior sobre sus súbditos. 2. Persona o colectivo que tiene tal autoridad. 3. mandato (ǁ contrato de representación). 4. Mec. Dispositivo que permite actuar sobre un mecanismo o aparato para… …   Diccionario de la lengua española

  • Mando — refers to: Mando (singer), a Greek singer Mando (music), a Goan (Indian) musical form Mando Diao, Swedish garage rock band. Mando Corporation, a Korean automotive parts manufacturer Mando Fresko, American Radio Personality (Power 106 FM), TV Host …   Wikipedia

  • Mando — Mandø Mandø (ou Manø) est une île danoise de la mer des Wadden. (coordonnées 55.28°N, 8.56°E). L île a une superficie de 7,63 km² et 62 habitants. Mandø peut être rejointe par bus à marée basse. Mandø appartient techniquement à l archipel Hallig …   Wikipédia en Français

  • Mandø — es una de las islas Frisias septentrionales, situada entre Fanø y Rømø. Con 8 km cuadrados, es la más pequeña de las islas frisias danesas que está habitada (solamente por una docena de personas). La isla es accessible mediante dos carreteras que …   Wikipedia Español

  • Mando — Mando, Stadt in der Landschaft Kanem im Innern Nordafrikas, liegt nordöstlich vom Tsadsee …   Pierer's Universal-Lexikon

  • mando — s. m. 1. Direito, autoridade, poder de mandar. 2. Ordem, mandado, decreto. 3. Arbítrio. 4. Comando …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • Mandø — Location Tidal marsh at periphery of Mandø Mandø …   Wikipedia

  • mando — ► sustantivo masculino 1 Autoridad y poder que tiene el superior sobre sus subordinados: ■ tenía el mando del ejército. SINÓNIMO dirección 2 Persona o colectivo que tiene dicha autoridad. SINÓNIMO jefe 3 Período de tiempo durante el que se ejerce …   Enciclopedia Universal

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”